Fiziologija

Fiziologija

Šifra

310801

Naziv predmeta

Fiziologija

Nastavnik

Prof.dr Nina Đukanović

Status predmeta

Obavezni

Godina

III

Semestar

5

Uslov

Nema

Matičnost predmeta

Naučna oblast

Medicinske i zdravstvene nauke

Naučno polje

Osnovna medicina

Uža naučna oblast

Fiziologija

Opis predmeta

Cilj

Osnovni cilj ovog predmeta je razumijevanje osnovnih fizioloških mehanizama i kontrolnih sistema ljudskog organizma. Studenti mogu da objasne funkcionisanje pojedinačnih organa, poznaju i razumije integrisane funkcije više pojedinačnih organa, kao i uloge kontrolnih mehanizama u organizmu, da razumije povezanost regulatornih sistema i adaptacije organizma.

Ishodi učenja na nivou predmeta

Homeostaze, Opšte osobine ifunkcije krvi, Hematopoeza, Eritrociti, Imunitet, Hemostaza, Krvne grupe, Funkcije disajnih puteva, Regulacija disanja, Srčani ciklus, srčani rad injegova funkcija, Elijektrokardiografija, Minutni volumen srca i njegova regulacija, Arterijski krvni pritisak i mehanimi kontrole, Funkcije jetre, Volumen i sastav tjelesnih tečnosti, Glomerulska filtracija, Reflijeks mokrenja, Mehanizam mišićne kontrakcije, Tjelesni osjeti, Mehanoreceptivni osjeti, Bol, Intelijektualne funkcije mozga, Funkcije hormone hipofize, Muški i ženski spolni hormoni, Insulin i glukagon, Specijalna čula: vid, sluh, ukus, miris.

Sadržaj predmeta-teorijska nastava
  1. NEDELJA: Homeostaza. Ćelijska fiziologija. Tjelesne tečnosti i Elijektroliti. Homeostaza volumena i sastava tjelesnih tečnosti. Infuzioni rastvori. Limfa, mikrocirkulacija i limfni sistem. Transcelularne tečnosti. Poremećaji volumena tečnosti i koncentracije elijektrolita.
  2. NEDELJA FIZIOLOGIJA EKSCITABILNIH TKIVA: Elijektrična svojstva ćelije. Periferni nervni sistem. Fiziologija mišićnih ćelija.
  3. NEDELJA FIZIOLOGIJA KRVI: Homeostaza krvi. Hemopoeza. Funkcija eritrocita i hemoglobina. Krvno grupni sistem i transfuzija. Leukociti (Le): zajedničke osobine, vrste, građa i funkcije. Imunitet. Trombociti. Fiziologija hemostaze.
  4. NEDELJA:FIZIOLOGIJA SRCA I KRVOTOKA 1: Organizacija cirkulatornog sistema.Morfološke i funkcionalne osobine srčanog mišića, provodnog sistema i srčanih zalistaka.EKG. Signalni mehanizmi srca. Kardiodinamika. Kontrakcija i relaksacija miokarda i njegova regulacija. Minutni volumen srca i venski priliv. Koronarna cirkulacija. Regulacija rada srca. Periferna cirkulacija.
  5. NEDELJA:FIZIOLOGIJA SRCA I KRVOTOKA 2: Arterijski krvni pritisak. Cirkulacija u skeletnim mišićima: redistribucija krvotoka u fizičkom radu. Cirkulacija u specijalnim oblastima.
  6. NEDELJA: FIZIOLOGIJA RESPIRACIJE: Struktura i fiziologija respiratornog sistema i plućne cirkulacije. Plućni volumeni i kapaciteti. Mehanizam disajnih pokreta. Razmjena gasova. Transport O2 i CO2 u krvi. Regulacija disanja. Integrativne funkcije respiratornog sistema.
  7. NEDELJA: FIZIOLOGIJA URINARNOG SISTEMA: Vitalne funkcije bubrega: specifičnosti strukture urinarnog trakta. Specifičnosti bubrežnog krvotoka. Renalni klirens i glomerularna filtracija. Osnovne komponente funkcije bubrega. Reapsorpcija i sekrecija. Regulacija glomerularne filtracije. Regulacija tubularne reapsorpcije. Koncentracija i dilucija mokraće. Endokrina funkcija bubrega–hormonogeneza. Acido-bazna ravnoteža. Puferski sistemi organizma. Fiziološki puferi– uloga pluća i bubrega u regulaciji acido-bazne ravnoteže.
  8. NEDELJA: FIZIOLOGIJA GASTROINTESTINALNOG TRAKTA: Organizacija u uloga GI sistema. Usna duplja, pljuvačne žlezde i ezofagus. Oralna homesotaza. Funkcija želuca i duodenuma. Funkcija tankog creva, pankreasne sekrecije i hepatobilijarnog sistema. Digestija i apsorpcije. Fiziologija debelog creva. Fiziologija jetre.
  9. NEDELJA: ENERGETSKI METABOLIZAM : Energetski balans. Deponovanje energije (anabolizam). Oslobađanje energije (katabolizam). METABOLIZAM UGLJENIH HIDRATA. METABOLIZAM MASTI. METABOLIZAM PROTEINA FIZIOLOGIJA ISHRANE: Ravnoteža u ishrani. Energetska vrijednost hrane. Kalorimetrija. Antioksidantni mehanizmi. Minerali i vitamini. Regulacija uzimanja hrane. Gojaznost i gladovanje. FIZIOLOGIJA TERMOREGULACIJE: Normalna tjelesna temperatura. Proizvodnja i gubitak toplote. Regulacije tjelesne temperature– uloga hipotalamusa. Poremećaji regulacije tjelesne temperature.
  10. NEDELJA: FIZIOLOGIJA ENDOKRINOG SISTEMA 1: Hemijska struktura i sinteza hormona. Lučenje hormona, prenošenje i klirens iz krvi. Mehanizam djelovanja hormona. Hipofiza i njen odnos sa hipotalamusom. Fiziološke uloge hormona rasta. Neurohipofiza i njen odnos sa hipotalamusom
  11. NEDELJA: FIZIOLOGIJA ENDOKRINOG SISTEMA 2: Hormoni tireoidee: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije. Hormoni kore nadbubrežne žlezde: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije. Hormoni pankreasa: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije. Hormoni paratireoidee: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije.
  12. NEDELJA: FIZIOLOGIJA REPRODUKTIVNOG SISTEMA MUŠKARCA: Fiziološka anatomija muških polnih organa. Spermatogeneza. Muški polni čin. Testosteron i drugi polni hormoni muškarca. Nepravilnost muških polnih funkcija: FIZIOLOGIJA REPRODUKTIVNOG SISTEMA ŽENE: Fiziološka anatomija ženskih polnih organa. Hormonski sistem žene. Mesečni ciklus jajnika: Funkcija gonadotropnih hormona. Funkcija hormona jajnika–estradiola i progesterona. Regulacija mesečnog ritma žene. Polni čin žene. Plodnost žene. Sazrevanje i oplodnja jajne ćelije. Ishrana embriona u ranoj fazi trudnoće. Funkcija placente. Hormonski faktori u trudnoći. Porođaj. Laktacija.
  13. NEDELJA: FIZIOLOGIJA CENTRALNOG NERVNOG SISTEMA 1: Organizacija nervnog sistema. Sinapse . Transmiteri. Senzorna fiziologija. Motorne funkcije CNS. Cerebelum. Bazalne ganglije.
  14. NEDELJA: FIZIOLOGIJA CENTRALNOG NERVNOG SISTEMA 2: Autonomni nervni sistem. Intelijektualne funkcije: učenje i pamćenje. Limbički sistem. Spavanje i moždani talasi.
  15. NEDELJA: FIZIOLOGIJA ČULA. Čulo vida. Čulo sluha. Čulo ukusa. Čulo mirisa.

Sadržaj predmeta-praktična nastava
  1. NEDELJA: Upoznavanje studenata sa oblicima nastave i načinima provere znanja. Eksperiment kao metod naučnog istraživanja u medicini. Upoznavanje sa Međunarodnim propisima o zaštiti laboratorijskih životinja (Helsinška deklaracija). Korišćenje kompjutera za rad u virtuelnoj laboratoriji.
  2. NEDELJA: Registrovati i analizirati akcioni potencijal (AP) pojedinačnog nervnog vlakna i odrediti kvalitet pragovne draži (AP7). Ispitati uticaj promenjene ekstracelularne koncentracije Na+, K+, Ca2+ na vrijednosti mirovnog membranskog potencijala, amplitudu AP i razdražljivost.
  3. NEDELJA: Mulitimedijalna prezentacija funkcije skeletnih mišića. Vidio-prezentacija pravljenja nervno-mišićnog preparata žabe.
  4. NEDELJA: Uzimanje uzoraka krvi za analize iz jagodice prsta. Napraviti i obojiti krvni razmaz po Pappenheimu. Prepoznavanje ćelijskih elemanata krvi.
  5. NEDELJA: Odrediti broj eritrocita. Odrediti hematokrit. Odrediti koncentraciju hemoglobina u krvi. Iz datih podataka izračunati hematološke indekse (MCV, MCH, MCHC).
  6. NEDELJA: Odrediti broj retikulocta bojenjem brilijant-krezil plavim. Odrediti brzinu sedimentacije eritrocita. Odrediti osmotsku otpornost eritrocita. Odrediti krvne grupe OAB sistema. Odrediti Rh faktor. Izvršiti interakciju i direktnu Coombsovu probu.
  7. NEDELJA: Odrediti broj trombocita. Odrediti vrijeme krvavljenja. Odrediti vrijeme koagulacije. Odrediti protrombinsko vrijeme. Izdvajanje krvne plazme i seruma.
  8. NEDELJA: Odrediti broj leukocita. Odrediti apsoluntu i relativnu leukocitarnu formulu.
  9. NEDELJA: Palpirati udar “srčanog vrha“. Auskultacija srčanih tonova. Odrediti frekvencu rada srca. Analiza EKG-a
  10. NEDELJA: Palpirati pulsne oscilacije arterija na različitim mestima na telu. Odrediti kvalitet pulsa a. radialis. Izmjeriti vrijednost arterijskog krvnog pritiska. Odrediti okulokardijačni reflijeks.
  11. NEDELJA: Pokazati ulogu dijafragme i disanju. Spirometrija. Indirektno određivanje maksimalne potrošnje kiseonika. Auskultacija disanja. Kardiopulmonalna reanimacija (KPR).
  12. NEDELJA: Određivanje zapremine ćelije. Vodeno-elijektrolitska ravnoteža. Izračunati klinički važne klirense: inulina, kreatinina, PAH. Izračunati veličunu glomerulske filtracije u zavisnosti od promenjenih vrijednosti renalnog protoka krvi, hidrostatskog pritiska i koloidno-osmotskog pritiska.
  13. NEDELJA: Određivanje bazalnog metabolizma (BM). Izračunavanje dnevnog energetskog prometa (EP). Sastavljanje hranljivog dnevnog obroka.
  14. NEDELJA: Pokazati uticaj ADH na veličinu diureze. Izvesti OGTT. Rana dijagnostika trudnoće kod žena: laboratorijski testovi.
  15. NEDELJA: Klinički važni reflijeksi.

Metode izvođenja nastave

Interaktivna rpedavanja ilustrovana slajdovima i video klipovima, laboratorisjke vježbe, diskusija.

Literatura-obavezna
  1. Kibble J.D., Halsey C.R.: Medicinska fiziologija: klinički kontekst.- Beograd: Data Status, 2013.

Literatura-preporučena
  1. Brkić P., Đelić M., Kojić Z., Đukić D., Jovanović T.: Praktikum za medicinsku fiziologiju, sa radnom sveskom.- Beograd: Univerzitet u Beogradu-Medicinski fakultet, 2011.
  2. Guyton A.C., Hall J.E. :Medicinska fiziologija.- Beograd: Savremena administracija,1985.

Metrika predmeta

ECTS

Nastavne aktivnosti

Samostalni rad studenta (SRS)

Ukupno

časova

Predavanja

Vježbe

Drugi oblici nastave (DON)

7

45

30

/

135

210

Vrednovanje rada studenta

Predispitne obaveze

Završni ispit

Ukupno

Predavanja

Vježbe

Kolokvijum

Drugi oblici nastave (DON)

Pismeni

Usmeni

100

10

20

20

/

50

/

Društvene mreže

O univerzitetu

Univerzitet „Bijeljina" je nastao tako što je osnovan od strane Visoke škole „Koledž zdravstvene njege” Bijeljina, na osnovu Saglasnosti Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske.

Misija Univerziteta je da omogući sticanje novih znanja, vještina i kompetencija prvenstveno kandidatima iz Semberije i okolnih regija, zatim Republike Srpske i Bosne i Hercegovine i iz drugih zainteresovanih zemalja. Odnosno, obavljanje obrazovne naučno-istraživačke djelatnosti i transfer znanja u privredi.