Šifra

310803

Naziv predmeta

Fiziologija

Nastavnik

Prof.dr nina đukanović

Status predmeta

Obavezan

Godina

I

Semestar

2

Uslov

Odslušana nastava iz predmeta i položene predispitne obaveze.

Matičnost predmeta

Naučna oblast

Medicinske i zdravstvene nauke

Naučno polje

Osnovna medicina

Uža naučna oblast

Fiziologija

Opis predmeta

Cilj

Osnovni cilj ovog predmeta je razumijevanje osnovnih fizioloških mehanizama i kontrolnih sistema ljudskog organizma.

Ishodi učenja na nivou predmeta

Studenti mogu da objasne funkcionisanje pojedinačnih organa, poznaju i razumeju integrisane funkcije više pojedinačnih organa, kao i uloge kontrolnih mehanizama u organizmu, da razumeju povezanost regulatornih sistema i adaptacije organizma.

Sadržaj predmeta-teorijska nastava

Homeostaza; Tjelesne tečnosti i Elektroliti; Homeostaza volumena i sastava tjelesnih tečnosti; Infuzioni rastvori; Limfa, mikrocirkulacija i limfni sistem; Transcelularne tečnosti; Poremećaji volumena tečnosti i koncentracije elektrolita.

Fiziologija ekscitabilnih tikiva: Električna svojstva ćelije; Periferni nervni sistem; Fiziologija mišićnih ćelija.

Fiziologija krvi: Homeostaza krvi; Hemopoeza; Funkcija eritrocita i hemoglobina; Krvno grupni sistem i transfuzija; Leukociti (Le): zajedničke osobine, vrste, građa i funkcije; Imunitet; Trombociti; Fiziologija hemostaze.

Fiziologija srca i krvotoka 1: Organizacija cirkulatornog sistema; Morfološke i funkcionalne osobine srčanog mišića, provodnog sistema i srčanih zalistaka; EKG; Signalni mehanizmi srca; Kardiodinamika; Kontrakcija i relaksacija miokarda i njegova regulacija; Minutni volumen srca i venski priliv; Koronarna cirkulacija; Regulacija rada srca; Periferna cirkulacija.

Fiziologija srca i krvotoka 2: Arterijski krvni pritisak; Cirkulacija u skeletnim mišićima; Redistribucija krvotoka u fizičkom radu; Cirkulacija u specijalnim oblastima.

Fiziologija respiracije: Struktura i fiziologija respiratornog sistema i plućne cirkulacije; Plućni volumeni i kapaciteti; Mehanizam disajnih pokreta; Razmjena gasova; Transport O₂ i CO₂ u krvi; Regulacija disanja; Integrativne funkcije respiratornog sistema.

Fiziologija urinarnog sistema: Vitalne funkcije bubrega; Specifičnosti strukture urinarnog trakta; Specifičnosti bubrežnog krvotoka; Renalni klirens i glomerularna filtracija; Osnovne komponente funkcije bubrega; Reapsorpcija i sekrecija; Regulacija glomerularne filtracije; Regulacija tubularne reapsorpcije; Koncentracija i dilucija mokraće; Endokrina funkcija bubrega–hormonogeneza; Acido-bazna ravnoteža; Puferski sistemi organizma; Fiziološki puferi– uloga pluća i bubrega u regulaciji acido-bazne ravnoteže.

Fiziologija gastrointestinalnog trakta: Organizacija u uloga GI sistema; Usna duplja, pljuvačne žlezde i ezofagus; Oralna homesotaza; Funkcija želuca i duodenuma; Funkcija tankog creva, pankreasne sekrecije i hepatobilijarnog sistema; Digestija i apsorpcije; Fiziologija debelog creva; Fiziologija jetre.

Energetski metabolizam: Energetski balans; Deponovanje energije (anabolizam); Oslobađanje energije (katabolizam); Metabolizam ugljenih hidrata; Metabolizam masti; Metabolizam proteina; Fiziologija ishrane: Ravnoteža u ishrani; Energetska vrijednost hrane; Kalorimetrija; Antioksidantni mehanizmi; Minerali i vitamini; Regulacija uzimanja hrane; Gojaznost i gladovanje;

Fiziologija termoregulacije: Normalna tjelesna temperatura; Proizvodnja i gubitak toplote; Regulacije tjelesne temperature– uloga hipotalamusa; Poremećaji regulacije tjelesne temperature.

Fiziologija endokrinog sistema: Hemijska struktura i sinteza hormona; Lučenje hormona, prenošenje i klirens iz krvi; Mehanizam djelovanja hormona; Hipofiza i njen odnos sa hipotalamusom; Fiziološke uloge hormona rasta; Neurohipofiza i njen odnos sa hipotalamusom.

Fiziologija endokrinog sistema: Hormoni tireoidee: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije; Hormoni kore nadbubrežne žlezde: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije; Hormoni pankreasa: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije; Hormoni paratireoidee: stvaranje, sekrecija, fiziološke funkcije, mehanizam dejstva, regulacija sekrecije

Fiziologija reproduktivnog sistema muškarca: Fiziološka anatomija muških polnih organa; Spermatogeneza; Muški polni čin; Testosteron i drugi polni hormoni muškarca; Nepravilnost muških polnih funkcija.

Fiziologija reproduktivnog sistema žene: Fiziološka anatomija ženskih polnih organa; Hormonski sistem žene; Mesečni ciklus jajnika; Funkcija gonadotropnih hormona; Funkcija hormona jajnika–estradiola i progesterona; Regulacija mesečnog ritma žene; Polni čin žene; Plodnost žene; Sazrevanje i oplodnja jajne ćelije; Ishrana embriona u ranoj fazi trudnoće; Funkcija placente; Hormonski faktori u trudnoći; Porođaj; Laktacija.

Fiziologija centralnog nervnog sistema 1: Organizacija nervnog sistema; Sinapse;  Transmiteri; Senzorna fiziologija; Motorne funkcije CNS; Cerebelum; Bazalne ganglije.

Fiziologija centralnog nervnog sistema 2: Autonomni nervni sistem; Intelektualne funkcije: učenje i pamćenje; Limbički sistem; Spavanje i moždani talasi.

Fiziologija čula: Čulo vida; Čulo sluha; Čulo ukusa; Čulo mirisa.

Sadržaj predmeta-praktična nastava

Upoznavanje studenata sa oblicima nastave i načinima provere znanja; Eksperiment kao metod naučnog istraživanja u medicini; Upoznavanje sa Međunarodnim propisima o zaštiti laboratorijskih životinja (Helsinška deklaracija); Korišćenje kompjutera za rad u virtuelnoj laboratoriji.

Registrovati i analizirati akcioni potencijal (AP) pojedinačnog nervnog vlakna i odrediti kvalitet pragovne draži (AP7); Ispitati uticaj promjenjene ekstracelularne koncentracije Na⁺, K⁺, Ca²⁺ na vrijednosti mirovnog membranskog potencijala, amplitudu AP i razdražljivost.

Mulitimedijalna prezentacija funkcije skeletnih mišića; Video-prezentacija pravljenja nervno-mišićnog preparata žabe.

Uzimanje uzoraka krvi za analize iz jagodice prsta; Napraviti i obojiti krvni razmaz po Pappenheimu; Prepoznavanje ćelijskih elemanata krvi.

Odrediti broj eritrocita; Odrediti hematokrit; Odrediti koncentraciju hemoglobina u krvi; Iz datih podataka izračunati hematološke indekse (MCV, MCH, MCHC);Odrediti broj retikulocta bojenjem brilijant-krezil plavim; Odrediti brzinu sedimentacije eritrocita; Odrediti osmotsku otpornost eritrocita; Odrediti krvne grupe OAB sistema; Odrediti Rh faktor; Izvršiti interakciju i direktnu Coombsovu probu.

Odrediti broj trombocita; Odrediti vrijeme krvavljenja; Odrediti vrijeme koagulacije; Odrediti protrombinsko vrijeme; Izdvajanje krvne plazme i seruma.

Odrediti broj leukocita; Odrediti apsoluntu i relativnu leukocitarnu formulu.

Palpirati udar “srčanog vrha“; Auskultacija srčanih tonova; Odrediti frekvencu rada srca; Analiza EKG-a.

Palpirati pulsne oscilacije arterija na različitim mestima na telu; Odrediti kvalitet pulsa a. Radialis; Izmjeriti vrijednost arterijskog krvnog pritiska; Odrediti okulokardijačni refleks.

Pokazati ulogu dijafragme i disanju; Spirometrija; Indirektno određivanje maksimalne potrošnje kiseonika; Auskultacija disanja; Kardiopulmonalna reanimacija (KPR).

Određivanje zapremine ćelije; Vodeno-elektrolitska ravnoteža; Izračunati klinički važne klirense: inulina, kreatinina, PAH; Izračunati veličinu glomerulske filtracije u zavisnosti od promjenjenih vrjednosti renalnog protoka krvi, hidrostatskog pritiska i koloidno-osmotskog pritiska.

Određivanje bazalnog metabolizma (BM); Izračunavanje dnevnog energetskog prometa (EP); Sastavljanje hranljivog dnevnog obroka.

Pokazati uticaj ADH na veličinu diureze; Izvesti OGTT; Rana dijagnostika trudnoće kod žena: laboratorijski testovi.

Klinički važni refleksi.

Metode izvođenja nastave

Interaktivna predavanja ilustrovana slajdovima i video klipovima, izrada i odbrana seminarskog rada, laboratorisjke vježbe, diskusija.

Literatura-obavezna

1. Kibble J.D., Halsey C.R.: Medicinska fiziologija: klinički kontekst.- Beograd: Data Status, 2013.

Literatura-preporučena

1. Brkić P., Đelić M., Kojić Z., Đukić D., Jovanović T.: Praktikum za medicinsku fiziologiju, sa radnom sveskom.- Beograd: Univerzitet u Beogradu-Medicinski fakultet, 2011.
2. Guyton A.C., Hall J.E. :Medicinska fiziologija.- Beograd: Savremena administracija,1985.

Metrika predmeta

ECTS

Nastavne aktivnosti

Samostalni rad

studenta (SRS)

Ukupno časova

Predavanja

Vježbe

Drugi oblici nastave (DON)

6

30

30

15

105

180

Vrednovanje rada studenta

Predispitne obaveze

Završni ispit

Ukupno

Predavanja

Vježbe

Kolokvijum

Drugi oblici nastave (DON)

Pismeni

Usmeni

100

20

10

10

10

50

/